ΣΜΗΝΟΥΡΓΙΑ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ

Αφεσμός ή σμηνουργία, αποκαλείται στη μελισσοκομία το σμήνος μελισσών το οποίο κατά την άνοιξη, από τον Φεβρουάριο έως τον μήνα Μάιο είναι δυνατόν να εγκαταλείψει την κυψέλη μαζί με την παλαιά βασίλισσα, οδεύοντας προς τη δημιουργία μιας καινούργιας αποικίας. Προκαλείται από συνδυασμό ερεθισμάτων. Σε ό,τι αφορά στους φυσικούς «άγριους» πληθυσμούς, η σμηνουργία είναι η απαραίτητη φυσική διαδικασία για την επιβίωση των μελισσιών. Στη σύγχρονη, παραγωγική μελισσοκομία, προκαλείται τις περισσότερες φορές από αμέλεια του μελισσοκόμου και θεωρείται εν μέρει επιβλαβής, διότι παράγεται διάσπαση της δύναμης του μελισσιού.
Στην πρωταρχική ή πρώτη σμηνουργία περίπου το 60% των εργατριών εγκαταλείπει την αρχική κυψέλη. Ένας τέτοιο σμήνος είναι δυνατόν να διαθέτει πληθυσμό χιλιάδων μελισσών. Η σμηνουργία είναι το φυσικό μέσο αναπαραγωγής των αποικιών μελισσών. Λίγο πριν βγει από το κελί της η νέα βασίλισσα, η παλαιά εγκαταλείπει την κυψέλη. Την παλαιά βασίλισσα ακολουθεί τμήμα των εργατριών και των κηφήνων, σε μία προσωρινή εγκατάσταση, συνήθως κάποιο κλαδί δέντρου ή προφυλαγμένη θέση -κάποια καμινάδα. Το σμήνος των μελισσών, συγκεντρώνεται σε σφαιρική διάταξη καλύπτοντας τη βασίλισσα, έως ότου οι εργάτριες βρουν την οριστική θέση εγκατάστασης της νέας αποικίας.
Οι δευτερεύουσες σμηνουργίες, είναι σχετικά σπάνιες. Ο πληθυσμός τους είναι μικρότερος και συνοδεύονται συνήθως από μία ή περισσότερες παρθένες μέλισσες. Ενίοτε η κυψέλη προχωρά σε διαδοχικές σμηνουργίες, έως ότου μειωθεί ο πληθυσμός των εργατριών δραστικά^.
Οι εντομολόγοι θεωρούν την αποικία υπεροργανισμό, καθώς η μέλισσα ως άτομο δεν μπορεί να επιβιώσει επί μακρόν αφενός, αφετέρου η αποικία πρέπει να έχει δεδομένο μέγεθος προκειμένου να αναπαραχθεί. Κατά τη διαδικασία της σμηνουργίας η αρχική αποικία αναπαράγεται σε δύο ή περισσότερες αποικίες^.