Μελισσοκομικοί χειρισμοί Φθινοπώρου

Mπαίνοντας  στο Φθινόπωρο: 

α) Εκμεταλευόμαστε τις ανθοφορίες του και τις μελιτοεκκρίσεις του.

β)Περιορίζουμε τις ασθένειες αυτής της εποχής,

γ)Δημιουργούμε τις ευνοϊκές προυποθέσεις για να αναπτυχθούν τα μελίσσια μας την Άνοιξη,

δ)Εξασφαλιζουμε καλές συνθήκες για το ξεχειμώνιασμά τους.

Οι μέλισσες το Φθινόπωρο συλλέγουν εντατικά τροφές,αφού στην Ελλάδα  αναπτύσσεται   και παράγει μελιτώματα το έντομο Marchalina hellenica,γνωστό σαν «εργάτης,» μικρόβιο-έντομο που παρασιτεί στα πεύκα και  αυτά τα μελιτώματα τα  συλλέγουν οι μέλισσες ,τα μεταποιούν  και τα αποθηκεύουν ως μέλι,τροφή τους και για το ξεχειμώνιασμάτους.Και μάλιστα αυτό  αποτελεί και  τη μεγαλύτερη, (60-65%),παραγωγή του ελληνικού μελιού,που λέγεται Πευκόμελο.

Αλλά το Φθινόπωρο υπάρχουν και μερικά φυτά που με τη γύρη τους βοηθούν τα μελίσσια να ανανεώσου τον πληθυσμό τους,που αυτός θα ξεχειμωιάσει,για να συνεχιστεί η ζωή των μελισσών.

Όμως ,πέρα από αυτά τα λίγα και γενικά, πρέπει να γίνει   ειδική αναφορά για την εκμετάλλευση του Πεύκου,που δίνει  την πρώτη ύλη τα μελιτώματα,που  από αυτά προέρχεται τόσο πολύ  πευκόμελο:

α) Πεύκα υπάρχουν στην: Εύβοια,Σκόπελο,Σκιάθο,Θάσο,Ζάκυνθο,Ρέθυμνο,Ρόδο,Χαλκιδική και σε άλλα παραλιακά μέρη της Ελλάδας.

β) Βιολογική προσέγγιση:Το ώριμο θηλυκό του εργάτη γεννάει 200-300 αυγά σε 3-4 μέρες τον Απρίλη,που αυτά εκκολάπτονται σε 15-20 μέρες και γίνονται προνύμφες  πρώτου σταδίου και  αυτές φωλιάζουν στο φλοιό του πεύκου,εκκρίνοντας μία  κηρώδη  ουσία  σε μορφή βαμβακάδας,για την προστασία από εχθρούς και από καιρικές συνθήκες. Αυτές οι προνύμφες  υπάρχουν μέχρι το πρώτο 10/ήμερο του Οκτώβρη.  Σε αυτό το χρονικό διάστημα αλλάζουν  δύο φορές το δέρμα τους,οπότε στα μέσα του Οκτώβρη γίνονται προνύμφες δεύτερου σταδίου. Στη συνέχεια με έντονη τροφή χυμού του πεύκου,αυξάνονται  γρήγορα και εκκρίνουν άφθονο κερί, γίνονται ενήλικες προνύμφες δεύτερου σταδίουστο πρώτο 10ήμερο του Μάρτη.Συνήθως είναι μόνο θηλυκά,που αναπαράγονται παρθενογενετικά και  αυτά δεν τρέφονται ,αλλά αναζητούν καταφύγιο ,για να ωοτοκήσουν και υπάρχουν μέχρι το  πρώτο 10/ήμερο του Μάρτη.

Οι περίοδοι που υπάρχουν  μελιττοεκκρίσεις, είναι:

>ΕΝΤΟΝΗ από: 1 ΜΑΡΤΙΟΥ μέχρι 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

>ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ  :  15 ΙΟΥΝΙΟΥ –  30 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

>ΕΝΤΟΝΗ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΗ:   15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ   30 ΟΚΤΩΒΡΗ

Η μελιττοέκκριση λέγεται «βάρεμα του εργάτη»και αυτή επηρεάζεται από τό μέγεθος του εντόμου,αλλά και από τη ζωτικότητα του πεύκου και το είδος του,όπως  και από τις καιρικές συνθήκες.Όμως στην περίοδο της αλλαγής    δέρματος δεν παράγεται μελίτωμα.Επίσης από υψηλές  θερμοκρασίες και μεγάλη ξηρασία μειώνεται  η έκκριση,ενώ  με μέτρια και σταθερή θερμοκρασία αυξάνεται.Και αυξημένα μελιτώματα δίνει η Τραχεία πεύκη, για να συμπληρωθεί ,ότι μελιττώματα δίνουν και άλλα δέντρα ,όπως η καστανιά και η βελανιδιά.

Ο μεγάλος αριθμός μελισσιών  στον τόπο των μελιττωεκκρίσεων δεν επηρεάζει μειωτικά την απόδοση.

ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΛΙΤΤΩΕΚΡΙΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΕΥΚΟΥ είναι:

>Η ΑΝΟΙΞΗ από  τον εργάτη  της προηγούμενης χρονιάς,

>ΤΟ ΤΕΛΟΣ  ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΛΟ ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ από τον εργάτη της επόμενης χρονιάς και αυτή η περίοδος  είναι πολύ σημαντική για τα μελίσσια,αφού  είναι μειωμένες οι ανθοφορίες.

ΨΕΚΑΣΜΟΙ δεν γίνονται ΚΑΙ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ  δεν χρησιμοποιούνται στα πευκοδάση, Και  ο μεγάλος αριθμός μελισσιών, όπως και η διαδικασία του τρύγου περιορισμένες λεηλασίες προκαλούν.

Τα αποθέματα μελιού από τα πεύκα είναι κατάλληλα για το ξεχειμώνιασμα των μελισσιών.

Όμως η απουσία γύρης (που είναι πρωτεϊνη) και η έντονη συλλογή μελιττώματος περιορίζουν σημαντικά τους πληθυσμούς και τα μελίσσια ξεχειμωνιάζουν με  γηρασμένες μέλισσες.

Αλλά αδύνατα  και άρρωστα μελίσσια που καταρρέουν και σίγουρα  λεηλατούνται, μεταδίδουν ασθένειες  αλλά και επιμόλυνση  από τα βαρρόα.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΥΚΟ:

>Μεταφέρονται δυνατά  μελίσσια  και πρέπει να έχουν απόθεμα γύρης και μέλι για να αντέξουν  στη συλλογή και στη αξιοποίηση της μελιττωέκκρισης.

>Αφαιρούνται τα πλαίσια που είναι με σφραγισμένα  με μέλι,όχι όμως πλαίσια μελιού και γύρης από τη γονοφωλιά,που αυτά τα ενισχύουμε.

Ξεμελισμένες κηρήθρες  επιστρέφονται στα μελίσσια για να αφαιρεθεί το μέλι που έμεινε  και μετά αποθηκεύονται.

>Τα άδεια πλαίσια που δεν καλύπτονται από μέλισσες αφαιρούνται.

>Καταγράφουμε τη  γενική  κατάσταση του κάθε μελισσιού,την αξιολόγηση της βασίλισσας,των αποθεμάτων γύρης,την κατάσταση του γόνου,την παρουσία ασθενειών.

>Τα αδύνατα τα συνενώνουμε με τη μέθοδο της εφημερίδας,με τον ακόλουθο τρόπο: Μετατοπίζουμε τις δύο κυψέλες για να τις προσεγγίσουμε μεταξύ τους με μετακίνηση ενα και μισό μέτρο ,κάθε μέρα .Αφαιρούμε τη χειρότερη βασίλισσα από τις δύο.Το δυνατότερο σκεπάζεται με εφημερίδα ,που της  έχουμε  κάνει  στο κέντρο της αρκετές τρύπες.Τοποθετείται το αδύνατο μελίσσι πάνω στο δυνατό.Σε 3 μέρες ελέγχουμε αν   υπάρχει η βασίλισσα που αφήσαμε και γίνεται μία ανακατάταξη  των πλαισίων του γόνου και των τροφών,όπως ξέρουμε και καθαρίζουμε τα απομεινάρια της εφημερίδας.

ΑΛΛΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΝΕΝΩΣΗΣ: Τα δύο μελίσσια ραντίζονται με σιρόπι ή με ελαφρά αρωματισμένο νερό και ο πληθυσμός τους  τινάζεται, εναλλάξ  ένα προς ένα  τα πλαίσια  των δύο μελισσιών,μπροστά στην είσοδο μιας άλλης-άδειας κυψέλης (καλύτερα ομοιόχρωμης),αλλά σε αυτήν έχουμε  βάλει ένα πλαίσιο γόνου ή και περισσότερα και τροφοδοτείται το ενωμένο μελίσσι,με σιρόπι και με ζαχορόπιτες.Και σε μερικές μέρες  διαπιστώνουμε ωοτοκία.Δεν τοποθετούμε φύλλα για χτίσιμο εκτός αν  γίνεται βοσκή σε ερείκη.

>(Κοντά στα πεύκα συνήθως υπάρχουν ρείκια, και αν έχει αρχίσει η ανθοφορία , είναι καλό να  γίνει εκμετάλλευσή της , μετά τα πεύκα, για να δυναμώσουν τα μελίσσια  μετά τη εξάντλησή Για διαπίστωση όμως  παρατηρούμε  κάποια τοποθετημένα  μελίσσια σε αυτά ή τοποθετούμε δικά μας σαν  μάρτυρες  και μετά κάνουμε  τη μεταφορά των μελισσιών μας).

>Και τέλος στη ν εκμετάλλευση των μελιττωμάτων του πεύκου δεν χρησιμοποιούμε βασιλικά διαφράγματα,αλλά  μπορούμε να ανοίξουμε  δεύτερη είσοδο στον πάνω όροφο   στην πίσω πλευρά της κυψέλης, που μπορεί να γίνει από πριν, κατά την επινοητικότητα  του καθένα μας,πάντως μικρές είσοδοι.

>Ξεμελισμένα πλαίσια επιστρέφονται στις κυψέλες για γλύψιμο και αποθηκεύονται.

>Τα  μελίσσια στα πευκοδάση τοποθετούνται σε ηλιόλουστα μέρη ,όμως να σκιάζονται.

ΑΛΛΑ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΟΥ  ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ:

Ερείκη  ή Σουσούρα ή κισσούρι ,που δίνει νέκταρ και γύρη για την εκτροφή γόνου και την ανάπτυξη των πληθυσμών του ξεχειμωνιάσματος…Όμως δεν αποδίδει κάθε χρόνο από περιβαλλοντικούς λόγους.Κάνει επιθετικά τα μελίσσια.Σε βροχερό  Αύγουστο με μέτριες θερμοκρασίες και δροσερές νύχτες έχει καλύτερη απόδοση,που μπορεί να διαπιστωθεί  με την τοποθέτηση στα μελίσσια γυρεοπαγίδων σαν δείκτες της γύρης.Τα μελίσσια χτίζουν εντατικά κηρήθρες και πρέπεινα  έχουμε έτοιμα φύλλα σε πλαίσια για να αντικαταστήσουμε  τις παλιές κηρήθρες. Αποφεύγουμε την πρόκληση λεηλασιών.Τα   αδύνατα μελίσσια συνενώνουνται για καλό χεχειμώνιασμα.

Ακονιζιά, που είναι θάμνος με κίτρινα  άνθη,υπάρχει παντού στη χώρα μας,δίνει πλούσια γύρη,υπάρχει σε ακαλλιέργητες εκτάσεις και  στα ρείθρα των δρόμων.

Αλμυρίκι,καλωπιστικό αυτοφυές ,θάνμος -δέντρο, παραθαλάσσιο ,με γύρη κυρίως το Νοέμβριο.,

Αρκουδόβατος,αναρριχώμενο,Αυγούστου -Οκτωβρίου στηρίζει πολύ την εκτροφή  γόνου σε μελίσσια στα πευκοδάση και οι βροχές ευνοούν την ανθοφορία του.

Κισσός,δίνει γύρη που στηρίζει τη εκτροφή γόνου στα πευκοδάση.Ανθεκτικό φυτό για πολλά  χρόνια.

Κουμαριά,θάμνος σε όλη τη χώρα,μέσα Νοεμβρίου και όλο το Δεκέμβριο,αναπτύσσει  γόνους στα μελίσσια.Το αποθηκευμένο μέλι της έχει  υψηλά ποσοτά υγρασίας από την προχωρημένη εποχή και τη μεγάλη περιεκτικότητα σε φυσικές  ζύμες.

Και έπονται ο Κρόκος,η πολύ γνωστή Μουσμουλιά  ,ο Πολύκομβος και η χαρουπιά το Σεπτέμβρη με άφθονο νέκταρ και γύρη που  ανανεώνουν τον πληθυσμό των μελισσιών ,για καλό ξεχειμώνιασμα.         

ΠΗΓΗ:ΠΡΑΚΤΙΚΗ MΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ Ανδρέα Θρ ασυβούλου 2012,σελίδες189-192